W dniach 23 stycznia i 1 lutego 2020 roku ukazały się dwie publikacje w ramach projektu BearHealth!
Pierwsza z nich dotyczy poziomu metali we krwi i sierści niedźwiedzi brunatnych i jest wynikiem badań prowadzonych w ramach modułu 4, dotyczącego m. in. narażenia na toksyny w badanych populacjach. Pod kierunkiem dr Mai Lazarus i jej zespołu z Instytutu Badań Medycznych i Bezpieczeństwa Pracy w Zagrzebiu zbadaliśmy poziom metali, takich jak As, Cd, Hg, Tl, Pb, Mg, Ca, Mn, Fe, Co, Cu, Zn, Se oraz Mo w sierści oraz we krwi niedźwiedzi brunatnych populacji dynarskiej (Chorwacja) i karpackiej (Polska), a także ich związek z markerami stresu oksydacyjnego (dysmutaza ponadtlenkowa, SOD; peroksydaza glutationowa, GSH-Px; aldehyd malonowy, MDA).
Okazało się, że spośród badanych metali i metaloidów, ołów okazał się tym związkiem, którego stężenie było najwyższe, zarówno we krwi, jak i w sierści niedźwiedzi. U czterech spośród 35 badanych osobników, jego koncentracja we krwi wyniosła powyżej 100 μg/L. Samice wykazywały ogólnie wyższe stężenie metali i dysmutazy ponadtlenkowej. Zbadaliśmy także próby pochodzące od niedźwiedzi w niewoli, u których stwierdziliśmy wyższy niż u wolnożyjących niedźwiedzi poziom wapnia i magnezu we krwi, natomiast niższy poziom SOD, a także manganu, cynku i kadmu. Poziom kobaltu, kadmu, talu i ołowiu w sierści niedźwiedzi w niewoli także był niższy niż u niedźwiedzi wolnożyjących.
W badaniach wzięli udział także nasi współpracownicy z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu w Zagrzebiu, Instytutu Ruđera Boškovića w Zagrzebiu, Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Wrocławskiego.
Z publikacją można się zapoznać na stronie czasopisma Envrionmental Research https://doi.org/10.1016/j.envres.2020.109166
Druga publikacja powstała w ramach modułu 1, w którym badamy poziom stresu w badanych populacjach. Praca z próbami sierści w laboratorium jest bardzo czasochłonna, zwłaszcza, jeśli próby nie są pobierane w ten sam sposób i ich ujednolicenie wymaga np. obcięcia cebulek. Ponieważ ich obecność w próbie lub ich brak może mieć wpływ na wynik analizy, postanowiliśmy przeprowadzić eksperyment, który pomógłby nam zrozumieć skalę tego wpływu. Porównaliśmy koncentrację kortyzolu w sparowanych próbach sierści pobranych od 30 osobników niedźwiedzi brunatnych z populacji skandynawskiej.
Okazało się, że poziom kortyzolu w próbkach sierści z cebulkami jest istotnie wyższy niż w tych, w których cebulki zostały usunięte przed ich ekstrakcją, niezależnie od płci czy wieku badanych osobników. To bardzo ważny wynik z punktu widzenia metodyki pobierania i przygotowywania prób sierści w badaniach stresu, a także innych badaniach hormonalnych z wykorzystaniem tkanek keratynowych. Ujednolicenie metod umożliwi bowiem prawidłowe porównania i zoptymalizuje nakład pracy w badaniach ekofizjologicznych.
Badania przeprowadziliśmy we współpracy z Centrum Toksykologii Uniwersytetu Saskatchewan w Saskatoon w Kanadzie, weterynaryjną firmą RGL Recovery Wildlife Health & Veterinary Services w Saskatoon, Zakładem Weterynaryjnych Nauk Biomedycznych Uniwersytetu Saskatchewan, norweskim Uniwersytetem Nauk o Życiu, a także Uniwersytetem Południowo-Wschodniej Norwegii.
Publikację można pobrać ze strony czasopisma Conservation Physiology https://academic.oup.com/conphys/article/8/1/coaa003/5719526