Projekt AnthroBear realizowany w naszym Instytucie w ramach programu PASIFIC

PASIFIC PAN.BFB.S.BDN.617.022.2021 Ocena konsekwencji antropopresji na poziomie populacji: wskaźniki długotrwałego stresu i rozrodu w populacjach niedźwiedzi brunatnych w gradiencie zaburzeń antropogenicznych (AnthroBear).

Niedźwiedź brunatny (Ursus arctos) jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (least concern) na poziomie globalnym, podczas gdy niektóre lokalne populacje są albo podatne na zagrożenia (vulnerable), lub zagrożone (endangered) czy krytycznie zagrożone (critically endangered). W Europie, niedźwiedź brunatny występuje w 22 krajach, skupiony w 10 populacjach: skandynawskiej, karelskiej, bałtyckiej, karpackiej, dynarskiej, wschodnio-bałkańskiej, alpejskiej, regionu Abruzzo, kantabryjskiej i pirenejskiej. W niektórych krajach, np. w Polsce, niedźwiedź brunatny jest w gatunkiem ściśle chronionym, ale np. w Chorwacji około 10–15% populacji stanowi roczną kwotę przeznaczoną do polowań dla trofeów w ramach derogacji od dyrektywy siedliskowej.

Rosnąca presja ze strony człowieka poważnie wpływa na ekologię i fizjologię niedźwiedzi brunatnych, od redukcji zasięgu, przez rozproszenie i izolację, po lokalne wyginięcia. Dotychczas większość badań skupiała się więc na odpowiedziach na pytania w obrębie szeroko rozumianej ekologii gatunku, natomiast mniej uwagi poświęcano zrozumieniu jego fizjologicznych reakcji na eskalację czynników antropogenicznych. Wykorzystując niedźwiedzia brunatnego jako gatunek modelowy, projekt ma na celu ocenę odpowiedzi fizjologicznej na poziomie populacji, mierzonej wskaźnikami długotrwałego stresu (koncentracja kortyzolu w sierści, histofizjologiczne parametry gruczołów nadnerczy) i reprodukcji (koncentracja hormonów płciowych w sierści, histofizjologiczne parametry jąder i jajników) w badanych populacjach w różnych scenariuszach zarządzania i presji antropogenicznej. Szczegółowe cele tego projektu to: (1) zbadanie sezonowości w histofizjologii nadnerczy i gruczołów rozrodczych u niedźwiedzi brunatnych w odniesieniu do koncentracji hormonów (kortyzolu, testosteronu, estradiolu i progesteronu) w próbach sierści i tkanek, które stworzą tło (2) do zbadania wpływu człowieka (fragmentacja siedliska, dokarmianie, łowiectwo itp.) na wskaźniki stresu i rozrodu u niedźwiedzi brunatnych.