Zmiana użytkowania gruntów i wyludnianie obszarów wiejskich ułatwiają naturalną rekolonizację europejskich populacji dużych drapieżników

Od kilkunastu lat obserwuje się, że większość europejskich populacji wilków szarych, rysi euroazjatyckich i niedźwiedzi brunatnych zwiększa zarówno swoje liczebności, jak i zasięgi występowania. Dotychczas badacze wyjaśniali to zjawisko m.in. zmianami użytkowania gruntów i wyludnieniami w wielu obszarach wiejskich Europy, postępującym zalesianiem, zmianami demograficznymi populacji ludzkiej (emigracja  z obszarów wiejskich do miejskich), zmianami statusu ochronnego gatunków w poszczególnych krajach Europy. Do tej pory nie badano jednak jakie jest znaczenie tych czynników i ich wzajemna zależność w kształtowaniu ekspansji populacji dużych drapieżników w skali całego kontynentu europejskiego.

Zagadnieniem tym zajął się międzynarodowy zespół 24 europejskich ekspertów, kierowany przez Martę Cimatti z Uniwersytetu Rzymskiego La Sapienza, z udziałem Nurii Selvy, Tomasza Zwijacza-Kozicy i Carlosa Bautisty z naszego zespołu. Badacze analizowali czy zmiany użytkowania i pokrycia terenu, gęstości zaludnienia i statusu ochrony gatunków były odpowiedzialne za ekspansję rysi, niedźwiedzi lub wilków w Europie w ciągu ostatnich 24 lat. Badania zostały właśnie opublikowane w czasopiśmie Diversity and Distributions.

Okazało się, że prawdopodobieństwo obecności tych trzech gatunków wzrosło w Europie Wschodniej, na Bałkanach, w północno-zachodnim Półwyspie Iberyjskim i w północnej Skandynawii, ale wykazywały mieszane tendencje w Europie Zachodniej i pozostałej części Europy Południowej. Zmiany dotyczące użytkowania i pokrycia terenu, czy zmiany demograficzne zachodzące w ostatnich dziesięcioleciach w Europie to czynniki, które najistotniej wpływają na rzeczywiste i potencjalne rozmieszczenie dużych drapieżników w wielu regionach (w tym w Karpatach). Wyniki analiz wskazują na to, że ekspansja drapieżników na kontynencie europejskim będzie trwała. Wymagać to będzie przede wszystkim współpracy w zarządzaniu populacjami wilków, rysi czy niedźwiedzi, by zapewnić możliwie bezpieczne współistnienie ludzi i dużych drapieżników.

Link do artykułu https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ddi.13219