Badania i monitorowanie bioakumulacji, a także potencjalnego niekorzystnego wpływu trwałych zanieczyszczeń na dzikie populacje, szczególnie gatunków funkcjonujących na szczytowych poziomach troficznych, są bardzo ważne. Biomonitoring jest kluczowy także w ramach podejścia “Jedno zdrowie” (One Health), które uwzględnia wzajemne powiązania między środowiskiem, dziką przyrodą i zdrowiem ludzi. Liczba badań przeprowadzonych w ciągu ostatniej dekady, a dotyczących wpływu metali na markery stresu oksydacyjnego w dzikich populacjach lądowych ptaków drapieżnych, gadów, małych i dużych ssaków, jest jednak ograniczona. Tymczasem niedźwiedzie brunatne, ze względu na swoją ekologię troficzną, są istotnym gatunkiem wskaźnikowym zdrowia środowiska, a jego badania mogą rzucić światło na ryzyko narażenia na metale zarówno dla innych gatunków zwierząt, jak i ludzi. Biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne i idące za nimi zmiany we wzorcach żerowania, które mogą nasilać wpływ zanieczyszczeń, jest to obecnie szczególnie ważne. Zrozumienie tej dynamiki ma kluczowe znaczenie dla skuteczniejszych działań ochronnych.
W związku ze swoją funkcją głównego narządu wydalniczego, nerki są szczególnie podatne na akumulację metali, takich jak kadm (Cd) i ołów (Pb). Nasze badania koncentrowały się więc na zrozumieniu, w jaki sposób, przy uwzględnieniu czynników biologicznych i środowiskowych, te toksyczne pierwiastki wpływają na równowagę oksydacyjną i zdrowie nerek. We współpracy z koleżankami i kolegami z Instytutu Badań Medycznych i Bezpieczeństwa Pracy oraz Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Zagrzebiu, przeanalizowaliśmy próby kory nerek (N = 457) niedźwiedzi brunatnych z populacji dynarskiej. W badaniach tych wykorzystaliśmy próby zebrane w latach 2009-2022. W próbach zebranych w latach 2021-2022, a pochodzących od 28 osobników, dodatkowo zbadaliśmy związki pomiędzy koncentracją metali, a stresem oksydacyjnym i biomarkerami uszkodzeń w komórkach kory nerek. Progi toksyczności dla ssaków zostały przekroczone dla kadmu i ołowiu, odpowiednio u 1-16% i 2% badanych osobników. Poziomy wykryte w tym badaniu były wyższe niż u sympatrycznych mięsożernych i roślinożernych gatunków zwierząt, ale zgodne z wynikami badań narażenia niedźwiedziowatych z całego obszaru ich występowania. Wykazano, że metale były powiązane ze zmianami w poziomie markerów stresu oksydacyjnego i uszkodzeń nerek u badanych osobników. Potencjalnie niekorzystne skutki zdrowotne narażenia na metale ciężkie u niedźwiedzi brunatnych mogą wynikać z zakłócenia równowagi oksydacyjnej, na której nasilenie wpływają czynniki biologiczne i środowiskowe, takie jak pora roku, wiek, płeć i kondycja ciała.
Więcej informacji na temat tych badań tutaj https://doi.org/10.1016/j.envpol.2024.125285
By Joanna Macur